Bakteria licznie występuje w naszym najbliższym otoczeniu – znajdziemy ją w wodach śródlądowych i morskich, kurkach ciepłej i zimnej wody, zbiornikach wody a także w glebie.
Źródłem zakażenia pałeczkami Legionella w obiektach mogą być:
- instalacje ciepłej wody,
- instalacje klimatyzacyjne,
- nawilżacze powietrza,
- baseny,
- sitka prysznicowe,
- zawory czerpalne,
- wieże chłodnicze,
- myjnie,
- turbiny dentystyczne,
- urządzenia do wspomagania oddychania,
- dializatory itp.
Kolonizacji bakterii sprzyja temperatura w zakresie 25-45 °C (optymalna temperatura do ich rozwoju wynosi 38 °C), niskie stężenie dezynfekantów, zastoiny wody i czynniki biotyczne takie jak obecność innych mikroorganizmów, biofilmu.
W warunkach optymalnych wzrost bakterii Legionella trwa od 2 do 6 dni. Szybkość wzrostu przyspiesza dodatkowo podłoże bogate w żelazo i mangan, wysoka wilgotność, dostępność dwutlenku węgla oraz odpowiednia temperatura. Dlatego aktualne przepisy przewidują temperaturę ciepłej wody użytkowej 55-60°C. W temperaturze 55°C bakterie Legionella żyją około 20 min, w temperaturze 60°C – około 2 minut, a giną w temperaturze ok. 70°C. Poniżej temperatury 20 °C stopień rozmnażania znacząco spada, ale bakteria może przetrwać w stanie uśpienia przy dużo niższych temperaturach do czasu pojawienia się sprzyjających warunków rozwoju.
Legionelloza
Legionelloza najczęściej rozpoznawalna jest pod dwoma postaciami: chorobą legionistów oraz gorączką Pontiac. Choroba legionistów wywołana jest przez wdychanie aerozolu wodnego. Bakterie mogą dostać się do organizmu poprzez drogi oddechowe (prysznice, aerozol wodny) powodując zakażenie. Rzadko zdarza się zakażenie przez zachłyśnięcie wodą z bakteriami. Szczególnie niebezpieczne są bakterie z gatunku Legionella pneumophila. Przy chorobie legionistów objawy chorobowe występują nagle i zaczynają się od złego samopoczucia, bólu mięśni, gorączki 39-40°C. Najczęstszą konsekwencją zakażenia Legionellą jest postać płucna choroby.
Drugą postacią legionellozy jest gorączka Pontiac. Jej objawy przypominają zwykłą grypę: ból głowy, gorączka, bóle mięśni, dreszcze, uczucie rozbicia.
| Postać | Choroba legionistów | Gorączka Pontiac |
| Okres inkubacji | od 2 do 10 dni | od 5 godzin do 3 dni |
| Czas trwania choroby | Kilka tygodni | od 2 do 5 dni |
| Śmiertelność | W zależności od stanu pacjenta i jego odporności może wynosić od 40% do 80% | Brak |
| Objawy |
|
|
Leczenie legionellozy
W leczeniu legionellozy stosuje się antybiotyki, czas leczenia wynosi ok. 2 tygodnie.
Zwalczanie legionelli
Dezynfekcja wody i zwalczanie Legionelli jest jednym z najważniejszych zadań w obszarze uzdatniania wody.
- Dezynfekcja termiczna – to okresowe podwyższenie temperatury wody w całej sieci ciepłej wody użytkowej, w tym we wszystkich punktach czerpalnych. Główną zaletą dezynfekcji termicznej jest niezmieniona jakość wody.
- Dezynfekcję chemiczną stosuje się osobno lub w połączeniu z dezynfekcją termiczną. Chlorowanie jest stosunkowo tanią i szeroko rozpowszechnioną metodą dezynfekcji wody.
Podstawowa profilaktyka
- Odpowiednia izolacja rur zimnej wody w celu zapobiegania jej podgrzania instalacją lub technologiami podgrzewu wody ciepłej
- Funkcjonalna izolacja rur instalacji ciepłej wody użytkowej przeciw obniżaniu temperatury wody ciepłej poniżej zalecanej (55°C)
- Zabezpieczenie wystarczającej i bezproblemowej cyrkulacji wody
- Regularne czyszczenie oraz wypłukanie szlamu i osadów z pionów i zasobników ciepłej wody użytkowej
- Regularne czyszczenie filtrów sitkowych przed wodomierzami
- Montaż urządzenia do uzdatniania ciepłej wody użytkowej.
